“Chúng tôi tin là CEO của chúng tôi, ông Stockton Rush, Shahzada Dawood và con trai ông ấy, Suleman Dawood, Hamish Harding và Paul-Henri Nargeolet đã không còn.”
Năm mảnh vỡ, năm mạng người
Cuối cùng, công ty OceanGate cũng chấp nhận đưa ra câu trả lời về số mệnh của tàu lặn Titan cùng năm hành khách trong chuyến thám hiểm xác tàu Titanic.
“Họ thật sự là những nhà thám hiểm có chung tinh thần phiêu lưu đặc biệt và niềm đam mê sâu sắc trong việc khám phá và bảo vệ các đại dương trên thế giới. Chúng tôi luôn nghĩ về họ và người thân của họ trong thời khắc đau đớn này. Chúng tôi đau buồn vì không còn niềm vui cuộc sống mà họ đã mang đến cho những người xung quanh” – Theo tuyên bố CNN có được.
Cùng thời gian này, khoảng 3 giờ chiều (ET) tại Căn Cứ Tuần Duyên Hoa Kỳ ở Boston diễn ra buổi họp báo của Lực Lượng Tuần Duyên Mỹ. Phó Đề Đốc John Mauger gửi lời cảm ơn những chuyên gia và các bộ phận tham gia tìm kiếm cứu hộ tàu lặn Titan trong những ngày qua.
“Chúng tôi đánh giá cao toàn bộ các hoạt động tìm kiếm phức tạp và những nỗ lực này. Chúng tôi rất biết ơn vì sự huy động nhanh chóng các chuyên gia tìm kiếm và cứu hộ dưới biển, và chúng tôi cảm ơn tất cả các cơ quan, nhân viên vì vai trò của họ. Chúng tôi cũng vô cùng biết ơn các hỗ trợ quốc tế đã tiếp ứng cùng chúng tôi,” ông Mauger nói trong cuộc họp báo.
Cuộc họp báo diễn ra không lâu sau khi các đội tìm kiếm phát hiện năm mảnh vỡ lớn trong khu vực nơi tàu Titan thám hiểm Titanic. CNN dẫn lời một viên chức của Tuần Duyên Mỹ xác nhận trong buổi họp báo, đó là năm mảnh vỡ của tàu lặn Titan: “Đó là dấu hiệu của một sự kiện kinh hoàng.” Theo người này, phần mũi nhọn nhô ra, bên ngoài phần vỏ áp suất thân tàu là mảnh đầu tiên tìm thấy. Sau đó họ phát hiện một mảnh vụn bằng đồng lớn hơn, có vẻ như phần vỏ nằm ở cuối con tàu.
Chính Phó Đề Đốc John Mauger xác nhận những mảnh vỡ tìm thấy, cùng với môi trường khắc nghiệt, nguy hiểm dưới lòng biển phù hợp với giả thuyết đã xảy ra “một vụ nổ thảm khốc.”
Theo ông Mauger, các dụng cụ định vị âm thanh được thiết lập trong suốt thời gian tìm kiếm tàu Titan không ghi lại bất kỳ dấu hiệu nào về nguyên nhân gây ra cái chết cho năm hành khách. Hôm Thứ Tư, 21 Tháng Sáu, máy bay P-3 Orion của quân đội Canada phát hiện tiếng động dưới nước trong khu vực tìm kiếm. Gần như cả thế giới đã cùng hy vọng. Nhưng trong buổi họp báo hôm nay, viên chức của Tuần Duyên Mỹ xác nhận không có mối liên hệ nào giữa tiếng động do sonar thu được và nơi tìm thấy những mảnh vỡ của tàu Titan.
Phó Đề Đốc John Mauger giải thích: “Đây là vụ nổ thảm khốc. Nó sẽ tạo ra tầng sóng âm (sonar) dạng rộng dưới nước, do đó các phao sonar đã thu nhận được.”
Chuyến thám hiểm định mệnh
Suốt gần một tuần nay, cả thế giới ngóng về tin tức của con tàu lặn thám hiểm xác tàu Titanic. Nó được hạ thuỷ vào ngày Chủ Nhật, 18 Tháng Sáu, mang theo ước mơ khám phá đại dương và năm hành khách giàu có của các quốc gia khác nhau. Số tiền cho chuyến đi là $250 ngàn. Bốn mươi lăm phút sau khi lặn xuống độ sâu. 12,500 feet (3,800 mét), Titan hoàn toàn mất liên lạc.
Theo AP, tàu Titan có nguồn cung cấp oxy cho hành khách trong khoảng bốn ngày tính từ ngày hạ thủy ở Bắc Đại Tây Dương. Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh đó chỉ là thời gian ước tính không chính xác. Nếu hành khách trên tàu thực hiện các biện pháp để duy trì khí thở, thời gian cung cấp oxy trên tàu sẽ dài hơn. Những biện pháp đó là gì? Đây là lời giải thích mới nhất của đồng sáng lập công ty OceanGate, ông Guillermo Söhnlein đưa vào sáng Thứ Năm, 22 Tháng Sáu, trước khi công ty ông xác nhận năm hành khách đã chết.
“CEO, đồng sáng lập OceanGate, ông Stockton Rush và những người còn lại trong phi hành đoàn sẽ sớm nhận ra và biết điều gì tốt nhất họ có thể làm để đảm bảo cho việc giải cứu họ, đó là duy trì các nguồn cung cấp (oxy)” – Söhnlein tuyên bố điều này với CNN, nhấn mạnh đây là nhận xét của cá nhân ông, không đại diện cho OceanGate.
Cũng theo Söhnlein, dựa theo chuyên môn của các thành viên trên tàu Titan, thời gian để kéo dài sự sống chờ giải cứu sẽ khả quan hơn những gì mọi người đang nghĩ.
‘Điềm báo’ trước về tàu ngầm thám hiểm Titanic mất tích
Khi xuất hiện trong chương trình CBS Sunday Morning vào Tháng Mười Hai năm ngoái, Stockton Rush – Giám đốc điều hành và nhà đồng sáng lập OceanGate Expeditions, tiết lộ: Nỗi sợ lớn nhất của ông là ở trong chiếc tàu ngầm của một trong những chuyến thám hiểm khám phá xác tàu Titanic do công ty ông tổ chức. Và sau đó, “đối diện với những thứ ngăn cản không cho tôi nổi lên mặt nước,” Rush nói với thông tín viên David Pogue.
Mặc dù cũng chính Rush trước đó nói, “tôi không nghĩ việc lặn trong một chiếc tàu ngầm là điều gì đó nguy hiểm.” Nhưng khi Pogue gặng hỏi về những nguy hiểm có thể xảy ra ở độ sâu 13,000 feet dưới đáy biển, Rush trả lời, ông sợ con tàu không thể trở lên mặt nước vì nhiều lý do khác nhau.
“Những vật cản nhô ra, những lưới đánh cá, rủi ro bị vướng. Và, đó chỉ là về kỹ thuật, kỹ thuật điều khiển. Điều đó khá rõ ràng – nếu đó là vật cản, đừng đi vào bên dưới nó. Nếu có lưới đánh cá, đừng đến gần nó. Vì vậy, bạn có thể tránh được những điều đó chỉ cần từ tốn và ổn định.”
Những lý do mà Rush nêu ra, cho đến nay chưa có cái nào được xác định là nguyên nhân gây mất tích của tàu ngầm chở năm khách thám hiểm xác tàu Titanic. Trong năm vị khách đó, có Stockton Rush. Họ cùng với tàu ngầm mang tên The Titian đã mất tích từ sáng Chủ Nhật, 18 Tháng Sáu.
Chuyến thám hiểm kéo dài tám ngày của OceanGate để xem xác tàu Titanic – được Rush gọi là “chuyến đi một lần trong đời” có giá $250 ngàn cho mỗi hành khách. Giám đốc điều hành của OceanGate nói trong CBS Sunday Morning rằng ông đã từng ước mơ trở thành một phi hành gia, cho đến khi ông nhận ra “một lời gọi” rằng ông có thể khám phá ở một nơi khác.
“Tôi muốn là một phiên bản của Hạm Trưởng Kirk. Tôi không muốn là một hành khách ngồi phía sau. Và tôi đã nhận ra đại dương là một hành tinh. Đó là nơi cuộc sống tồn tại.”
Không phải ngẫu nhiên mà thông tín viên kỳ cựu của CBS, David Pogue đặt ra những câu hỏi sắc bén cho CEO của OceanGate. Pogue chính là người từng tham gia trong chuyến tham quan xác tàu Titanic vào mùa Hè năm ngoái (2022) cùng một nhóm những người đam mê con tàu nổi tiếng và bất hạnh nhất lịch sử. Đoạn phim tài liệu ngắn quay với chất lượng 4K, cho thấy rõ những phần rêu phong, rỉ sét còn lại của con tàu sang trọng nhất thế giới đang nằm dưới đáy đại dương, sâu 12,500 feet.
Chính trong chuyến phiêu lưu với Titan, Pogue đã thấy có những “red flags.” Ông đã lưu ý với vị CEO của OceanGate về những nhận xét của ông. Đó là các thành phần, thiết bị của tàu ngầm có đặc điểm của sản phẩm lắp ráp thủ công gia dụng, thường thấy trong cuộc sống hàng ngày. Đến nỗi, Pogue ví nó như “MacGyver”, nhân vật phim truyền hình tiểu thuyết hư cấu nổi tiếng với những kỹ thuật nghiệp dư.
Đoạn video do Pogue thực hiện cho CBS Sunday Mornings thấy rõ thiết kế bên trong tàu lặn. Nó là một ống hình tròn và người ta chỉ có thể ngồi “bẹp” trên sàn. Công cụ điều khiển tàu chính là một “game control” có giá khoảng $200. Pogue bộ lộ rõ sự ngạc nhiên cao độ khi Rush “tự hào” cho ông xem “bánh lái tàu.”
Tuy nhiên, Rush không đồng ý với những ý kiến của Pogue. Ông phản biện rằng công ty đã làm việc với những hãng nổi tiếng như Boeing, NASA và University of Washington để đảm bảo độ chịu lực, sợi ống carbon giúp hành khách duy trì nhịp thở, đều đạt tiêu chuẩn. Rush nói, “mọi thứ khác có thể hỏng, miễn là bình chịu lực không hỏng, con tàu lặn vẫn sẽ trong tình trạng tốt,” theo Washington Post.
Mặc dù Rush thừa nhận sự lo lắng của mình về việc tàu lặn không thể nổi lên mặt nước, nhưng ông đưa lập luận: “Thậm chí chưa có một thương tích lớn nào xảy ra chứ chưa nói đến trường hợp tử vong trong nhiều thập kỷ của hoạt động lặn biển.”
Khi năm hành khách, trong đó có Rush bước lên tàu Titan, Rush đã gửi tin nhắn cho Pogue và những khán giả đang theo dõi con tàu ngầm từ từ lặn sâu xuống biển: “Chúng tôi giờ đây là năm người an toàn nhất trên hành tinh.”
Và đó là tin nhắn cuối cùng (cho đến hiện tại) của Stockton Rush.
Họ là ai?
ABC News đã sớm xác nhận danh tính của những người trên tàu là: Shahzada Dawood, 48 tuổi, doanh nhân Pakistan và con trai Suleman Dawood, 19 tuổi; Hamish Harding, doanh nhân, khách du lịch không gian người Anh, 58 tuổi; Paul-Henri Nargeolet, một thợ lặn người Pháp, chuyên gia về Titanic, 77 tuổi; và Stockton Rush, 62 tuổi.
Paul-Henri Nargeolet, người Pháp, có “nickname” là “Mr Titanic”, một nhà hải dương học. Paul-Henri Nargeolet 77 tuổi, từng phục vụ trong Hải Quân Pháp 25 năm, tham gia lặn khắp thế giới và rất cởi mở khi nói về những nguy hiểm, rủi ro ở những vùng biển “khó chịu” trên các đại dương. Ông đã thực hiện hơn 30 lần lặn biển để khám phá Titanic, giám sát việc thu hồi khoảng 5,500 vật thể, bao gồm một mảnh vỡ nặng 20 tấn hiện đang trưng bày ở Los Angeles.
Con gái của Paul-Henri Nargeolet, cô Sidonie Nargeolet nói với Reuters rằng cha của cô là người “mê đắm Titanic kể từ khi họ tìm thấy cách đây 30 năm và tôi biết giờ đây ông ấy đã ở nơi ông ấy muốn đến.”
Hamish Harding, 58 tuổi, tỷ phú người Anh, “ông trùm” hàng không. Một năm trước, ông trở thành khách du lịch vũ trụ của người sáng lập Amazon, Jeff Bezos. Harding thành lập công ty Action Aviation chuyên mua bán máy bay có văn phòng ở Dubai và phi trường Stansted ở London. Ông là người giữ ba kỷ lục Guinness về thời gian, quãng đường di chuyển dài nhất dưới đáy đại dương và bay vòng quanh hai cực nhanh nhất.
Shahzada Dawood, doanh nhân người Pakistan 48 tuổi, phó chủ tịch tập đoàn Engro có trụ sở chính ở Karachi. Ông tham gia chuyến thám hiểm với con trai 19 tuổi Suleman Dawood, sinh viên năm nhất. Cả hai đều có quốc tịch Anh. Cha của ông Shahzada, Hussain Dawood thường được báo chí trong nước đưa vào danh sách là một trong những người giàu nhất Pakistan.
Tin từ AP cho hay, vợ của ông Stockton Rush, CEO, đồng sáng lập công ty OceanGate, một trong năm nạn nhân của con tàu lặn Titan, là hậu duệ của vợ chồng một thương gia giàu có đã chết trong vụ đắm tàu Titanic hơn 100 năm trước.
Bà tên là Wendy Rush, tên khai sinh là Wendy Hollings Weil, chắt gái của ông bà Isidor và Ida Straus, đồng sở hữu chuỗi cửa hàng bán lẻ Macy’s nổi tiếng ở Mỹ. Bà là con của Minnie, một trong những người con gái của ông bà Straus. Minnie Straus cưới ông Richard Weil năm 1095 và con trai của họ, Richard Weil Jr., là ông nội của Wendy Rush, người sau này là giám đốc của Macy’s New York.
Ông bà Isidor và Ida Straus là một trong những vợ chồng nổi tiếng trong câu chuyện Titanic vì họ đã chọn cùng nắm tay nhau, ở lại con tàu đang chìm. Những người sống sót cho biết Isidor Straus nhất quyết không bước lên thuyền cứu sinh dành cho phụ nữ và trẻ em đang chờ được giải cứu, còn người vợ 4 thập kỷ của ông tuyên bố không rời xa chồng.
Theo tài liệu lưu trữ của NewYork Times, thi thể của Isidor Straus được tìm thấy trên biển vài tuần sau thảm họa chìm tàu. Thi thể của Ida Straus cho đến nay vẫn biệt tăm.
Nếu cho rằng cuộc phỏng vấn của Stockton Rush với David Pogue là “điềm báo” thì thực tế đã có những nghi vấn, lo ngại của các nhà thám hiểm về sự an toàn của Titan. Josh Gates, một cựu chiến binh cũng là nhà thám hiểm kỳ cựu, người từng bày tỏ lo ngại về tàu ngầm của OceanGate, gọi thảm hoạ này là một “kết thúc bi thảm của sứ mệnh.”
To those asking, #Titan did not perform well on my dive. Ultimately, I walked away from a huge opportunity to film Titanic due to my safety concerns w/ the @OceanGate platform. There’s more to the history and design of Titan that has not been made public – much of it concerning.
— Josh Gates (@joshuagates) June 21, 2023
Gates là người dẫn chương trình Discovery’s Expedition: Unknown. Hôm Thứ Tư 21 Tháng Sáu, ông tiết lộ đã từng lặn trong cùng chiếc tàu ngầm giống như chiếc Titan đã mất tích. Chuyến đi ấy, Gates đi cùng Stockton Rush, do Rush cầm lái. Sở hữu những hình ảnh lộng lẫy dưới đại dương, đặc biệt là sở hữ cảnh quay về con tàu nổi tiếng nhất lịch sử thế giới là một điều tuyệt vời không phủ nhận. Nhưng Gates quyết định không thực hiện chuyến đi thứ hai trên con tàu lặn có tên Titan, vì “nó không đáp ứng tốt hoạt động lặn biển,” Gates viết trên Twitter.
Ông chỉ ra rõ hơn: “Có nhiều điều về nguồn gốc và thiết kế của Titan không được minh bạch.”
Diễn viên, YouTuber người Mexico, Alan Estrada đã có mặt trên tàu Titan trong chuyến lặn biển năm ngoái và nó đã bị mất liên lạc khi ở độ sâu 1,000m, khiến phi hành đoàn gần như bỏ cuộc, theo BBC News. Estrada đã quay lại chuyến thám hiểm, và nói với Reuters rằng khi phi hành đoàn đang bối rối, thì may mắn thông tin liên lạc phục hồi và con tàu có thể tiếp tục lặn xuống.
Michael Guillen, một khoa học gia, suýt bỏ mạng trong chuyến lặn thám hiểm tàu Titanic năm 2000. Nói với tờ GBNews của Anh hôm Thứ Năm, 22 Tháng Sáu, ông kêu gọi dừng các chuyến du lịch mạo hiểm đi tới xác của con tàu Titanic vì những gì đang diễn ra với Titan và năm hành khách.
‘What are the odds that we will ever find this tiny craft – we may never know what went wrong, but certainly we need to stop all trips to the Titanic.’
Dr Michael Guillen discusses the missing Titan submersible as he reflects on his own similar situation 23 years ago. pic.twitter.com/ciCOLE4L0e
— GB News (@GBNEWS) June 22, 2023
“Tôi muốn lưu ý rằng, phải đến hơn 70 năm sau, nhân loại mới tìm ra xác con tàu Titanic khổng lồ (năm 1982). Chúng ta không bao giờ biết điều gì đã xảy ra. Nhưng chắc chắn cần phải dừng tất cả các chuyến đi đến con tàu đó. Đây không phải là một cuộc chuyến vui chơi. Đây là một việc nghiêm túc,” ông Guillen nói.
Đã qua hơn một trăm năm kể từ khi chiếc du thuyền sang trọng bậc nhất thế giới hạ thuỷ và vĩnh viễn nằm lại đại dương, Titanic vẫn “ám ảnh” loài người. Không ít những nhà phiêu lưu mạo hiểm mơ ước một lần được tận mắt nhìn thấy phần hoang tàn đổ nát còn lại của nó, như một chiến tích trong đời. Nhưng có vẻ Titanic không thích thế.
Trong diễn tiến mới nhất, Đạo Diễn James Cameron nói rằng, ông nhìn thấy sự tương đồng giữa vụ đắm tàu Titanic và thảm kịch tàu lặn Titan.
“Tôi ấn tượng bởi sự giống nhau của hai thảm kịch. Đó là các cảnh báo về sự việc bất ngờ, không ai chú ý lại xảy ra ở cùng một địa điểm cho tất cả các hoạt động lặn trên thế giới. Điều đó thật kinh ngạc. Nó thực sự khá kỳ quái” – James Cameron nói với ABC News.
(SGN)
