Lạm phát đã hạ nhiệt đáng kể, chỉ còn 3% trong Tháng Sáu, thấp nhất trong hơn hai năm qua, giúp người Mỹ thoát khỏi giai đoạn tăng giá đau đớn và tạo điều kiện để Quỹ Dự trữ Liên bang (Fed) ngừng tăng lãi suất sau một đợt tăng lãi suất nữa dự kiến trong tháng này.
Những tín hiệu tích cực
Ngày 12 Tháng Bảy, Bộ Lao động Hoa Kỳ cho biết chỉ số giá tiêu dùng chỉ tăng 3% trong Tháng Sáu so với 4% của Tháng Năm, tăng chậm hơn nhiều so với tỷ lệ lạm phát cao nhất 9.1% trong Tháng Sáu 2022 (khi giá xăng trung bình đạt kỷ lục $5 một gallon) và trở lại mức lạm phát gần 3% vào Tháng Ba, 2021 (tháng thấp nhất).
Bill Adams, nhà kinh tế trưởng tại Comerica Bank, nhận xét: “Sau một đợt lạm phát cao kéo dài làm xói mòn sức mua của người tiêu dùng, cơn sốt đang dịu trở lại”. Tháng trước, người tiêu dùng đã trả ít hơn để mua xe hơi cũ và vé máy bay. Tiền thuê nhà tăng chậm nhất kể từ đầu năm 2022. Giá bảo hiểm xe hơi và dịch vụ giải trí tăng. Cổ phiếu tăng, và lãi suất trái phiếu giảm.
Các nhà đầu tư đã hoan nghênh những tiến triển này và chứng minh Fed đang đạt được tiến bộ trong chiến dịch đẩy lùi lạm phát. Các quan chức Fed dự tính tăng lãi suất lên mức cao nhất trong 22 năm tại cuộc họp ngày 25 và 26 Tháng Bảy vì hoạt động kinh tế vẫn không như dự đoán. Tuy nhiên, báo cáo lạm phát mới đặt ra câu hỏi liệu Fed có tăng lãi suất nữa không. David Wilcox, nhà kinh tế cấp cao tại Bloomberg Economics và Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, nhận xét: “Tôi đoán là họ rất quan tâm đến một đợt tăng lãi suất khác vào Tháng Bảy và họ sẽ làm như thế. Tác động của đợt tăng này sẽ củng cố lập luận đây là lần cuối cùng của chiến dịch tăng lãi suất”.
Nền kinh tế Hoa Kỳ vẫn ổn định trong năm nay bất chấp Fed tăng lãi suất và những dự đoán tiêu cực về suy thoái kinh tế. Hoạt động tuyển dụng chậm lại trong Tháng Sáu nhưng vẫn mạnh và tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất trong lịch sử. Theo ước tính gần đây của Fed Atlanta, sản lượng kinh tế của Hoa Kỳ tăng 2.3% trong Quý 2. Lạm phát có tiếp tục giảm không sẽ phụ thuộc vào sức mua yếu của nền kinh tế và áp lực giảm giá trong những tháng tới. Fed cố tìm cách giữ lạm phát ở mức 2% theo thời gian (đo bằng chỉ số giá chi tiêu cá nhân (personal-consumption expenditures price index – thước đo phổ biến của Fed).
Báo cáo Tháng Sáu có thể khiến các nhà hoạch định chính sách của Fed thấy thoải mái hơn, vì giá cơ bản, ngoại trừ các loại năng lượng và thực phẩm dễ biến động, đang có mức tăng hàng tháng nhỏ nhất trong hơn hai năm qua. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cơ bản đã tăng 4.8% trong Tháng Sáu so với năm trước đó, tăng chậm nhất kể từ Tháng Mười 2021 và giảm từ mức 5.3% trong Tháng Năm. Fed tập trung vào lạm phát cơ bản vì xem đây là yếu tố dự báo tốt nhất về lạm phát trong tương lai. Cuộc họp tháng trước là lần tạm dừng đầu tiên của Fed sau 10 lần tăng liên tiếp kể từ Tháng Ba 2022, lúc lãi suất gần bằng không.
Vẫn còn những lực cản
Giá tiêu dùng tính chung đã tăng 0.2% (điều chỉnh theo mùa) trong Tháng Sáu so với 0.1% của Tháng Năm. Giá tiêu dùng cốt lõi tăng 0.2%, chỉ cao hơn một chút so với Tháng Hai, 2021 khi lạm phát bắt đầu tăng. Theo tính toán của Wall Street Journal, một thước đo lạm phát hẹp hơn (không gồm hàng hóa, nhà ở và năng lượng) về cơ bản không thay đổi trong Tháng Sáu so với tháng trước.
“Nhìn chung, giá cả đang tăng với tốc độ chậm hơn, vì vậy hy vọng mọi thứ sẽ không tồi tệ hơn đối với người tiêu dùng Mỹ. Nhưng điều đó không có nghĩa là sẽ còn tốt hơn nữa” – Leo Feler, nhà kinh tế trưởng tại công ty nghiên cứu Numerator nhận định.
Tuy nhiên, dù lạm phát thấp hơn nhiều so với một năm trước, nhưng nó vẫn tiếp tục gây thiệt hại cho nhiều người tiêu dùng. Ali Salim, 34 tuổi, kiến trúc sư giải pháp tại một công ty công nghệ cho biết giá thuê nhà và xăng tăng khiến anh phải siết chặt chi tiêu. “Chủ nhà của tôi đã tăng tiền thuê 24% vào năm ngoái cho căn hộ một phòng ngủ ở ngoại ô Seattle, sau đó tăng thêm 10% trong năm nay. Vì vậy tôi quyết định chuyển đến một căn hộ nhỏ hơn, ít tiện nghi hơn nhưng cách nơi làm việc 13 km. Phải lái xe xa hơn và tốn nhiều xăng hơn một chút lại là một vấn đề nhức nhối khác!” – anh tâm sự.
Theo công ty cung cấp dữ liệu năng lượng và phân tích OPIS, tiểu bang Washington hiện có giá xăng cao nhất toàn quốc với giá trung bình $4.96 một gallon xăng không chì thông thường, cao hơn nhiều so với trung bình toàn quốc $3.54 một gallon.
Giá cả nói chung tăng ít kể từ cuối Tháng Năm khi lạm phát có dấu hiệu hạ nhiệt. Một số doanh nghiệp rất ngại tăng giá vì người tiêu dùng ngày càng nhạy cảm với lạm phát trong khi một số nhận thấy sức cầu vững chắc cho phép họ duy trì tỷ suất lợi nhuận. Báo cáo của Fed dự báo tăng giá trong tương lai vẫn ổn định hoặc thấp hơn. Nửa cuối năm 2023 lạm phát có thể không chậm lại nhiều cho đến đầu năm 2024, thậm chí lạm phát có thể tăng trở lại.
Liệu lạm phát có tiếp tục giảm nữa không phụ thuộc vào việc liệu những biến động liên quan đến đại dịch có còn không. Ví dụ, giá xe hơi đã tăng mạnh vào năm 2021 và 2022 dù nay đang giảm. Các nhà phân tích lưu ý: giá xe cao hơn sẽ đẩy phí bảo hiểm xe hơi tăng lên vào đầu năm tới. Một số nhà kinh tế lo ngại thị trường lao động mạnh sẽ thúc đẩy lạm phát cao ngay cả sau khi các biến động do đại dịch gây ra đã hoàn toàn biến mất. Tiền lương có thể tiếp tục tăng nhanh thúc đẩy tăng mạnh nhu cầu đối với hàng hóa, dịch vụ và thúc đẩy lương tăng nữa. Nếu người tiêu dùng cảm thấy yên tâm về công việc, họ có thể vẫn chi tiêu nhiều, khiến việc giảm lạm phát khó hơn.
(SGN)
