CAPE CANAVERAL, Florida (NV) – Hôm Thứ Tư, 5 Tháng Sáu, phi thuyền Starliner tân tiến của Boeing đưa các phi hành gia lên quỹ đạo từ Florida lên Trạm Vũ Trụ Quốc Tế ISS, trong một nhiệm vụ thí nghiệm nhiều lần bị đình hoãn, đây là bước ngoặt trong tham vọng của đại công ty trong cuộc chạy đua hàng không vũ trụ cạnh tranh với SpaceX của Elon Musk, theo hãng tin Reuters.
Phi thuyền Starliner CST-100, gồm có các phi hành gia Barry “Butch” Wilmore và Sunita “Suni” Williams, được hỏa tiễn Atlas V chở vào quỹ đạo, do liên doanh United Launch Alliance (ULA) thuộc Boeing-Lockheed Martin hợp tác thực hiện và khởi hành từ Trạm Lực Lượng Không Gian Cape Canaveral.
Phi thuyền hình giọt nước đang hướng tới địa điểm được lập kế hoạch từ trước với ISS sau nhiều năm gặp trục trặc kỹ thuật, chậm trễ. Năm 2022, có một phi thuyền được phóng thành công lên phòng thí nghiệm quỹ đạo nhưng không có phi hành gia đi cùng.
Tầng trên tách khỏi bộ đẩy lõi của hỏa tiễn sau khoảng bốn phút cất cánh, tiếp theo đó, Starliner tách khỏi tầng thứ hai. Cuối cùng, phi thuyền kích hoạt các động cơ đẩy để tự phóng vào quỹ đạo, bắt đầu hành trình 24 giờ để tương hội với ISS, trạm vũ trụ đang bay vòng quanh cách Trái Đất khoảng 250 dặm (400 kilometer).
Boeing dự kiến Starliner – được NASA tài trợ – sẽ cạnh tranh với phi thuyền Crew Dragon của SpaceX. Tính từ 2020, Starliner là phi thuyền duy nhất thuộc NASA có thể đưa các thành viên phi hành đoàn ISS lên quỹ đạo từ Hoa Kỳ.
Nhiệm vụ phóng Starliner vào quỹ đạo là chuyến bay thử nghiệm bắt buộc trước khi NASA có thể chứng nhận cho Starliner thực hiện các nhiệm vụ phi hành gia thường lệ. Một khi lên được không gian, Starliner sẽ cần thực hiện các thao tác chuẩn xác để kết nối với ISS vào Thứ năm, nhằm chứng minh rằng phi thuyền có năng lực kết nối trong khoảng tám ngày, sau đó đưa hai phi hành gia trở về Trái Đất trong an toàn, cùng với các nhiệm vụ không gian khác.
Mark Nappi, giám đốc chương trình Starliner của Boeing, nói với các phóng viên rằng Boeing phải bảo đảm hàng chục ngàn thứ diễn ra suôn sẻ trong tiến trình phóng Starliner và “tất cả đều diễn ra đúng như dự tính” hôm Thứ Tư.
Cổ phiếu đóng cửa của Boeing tăng 0.7%.
Các trục trặc vào phút chót làm cho hai lần phóng có phi hành gia đầu tiên của Starliner bị hủy bỏ. Lần khởi hành vào ngày 6 Tháng Năm bị dừng lại hai giờ trước khi cất cánh do ba trục trặc cần nhiều tuần để kiểm tra kỹ lưỡng hơn. Một lần thử khác vào Thứ Bảy, 1 Tháng Sáu cũng bị dừng lại chưa đầy bốn phút trước khi cất cánh do trục trặc máy tính tại bệ phóng.
Phi hành đoàn đầu tiên của Starliner với bảy chỗ ngồi gồm có hai phi hành gia kỳ cựu của NASA là Wilmore, 61 tuổi, một thuyền trưởng và phi công chiến đấu cơ nghỉ hưu thuộc Hải Quân Hoa Kỳ và Williams, 58 tuổi, cựu phi công chuyên lái thử nghiệm trực thăng của Hải Quân có kinh nghiệm vận hành hơn 30 loại phi cơ khác nhau.
Hai phi hành gia dành tổng cộng 500 ngày trong không gian trong suốt hai nhiệm vụ trên ISS. Wilmore là chỉ huy được chỉ định, còn Williams ngồi ghế phi công.
Boeing, với hoạt động phi cơ thương mại chịu ảnh hưởng từ hàng loạt cuộc khủng hoảng liên quan tới phi cơ 737 MAX, cần một chiến thắng trong không gian cho đề án Starliner, vốn bị đình trệ trong nhiều năm và vượt ngân sách hơn $1.5 tỷ. Tới thời điểm này, việc phóng Starliner là một chặng đường đầy gian nan của Boeing theo hợp đồng cố định trị giá $4.2 tỷ hợp tác với NASA, nơi còn muốn chuẩn bị thêm hai chuyến đi khác tới ISS.
Nhà thầu lâu năm của NASA chế tạo các module vốn tồn tại hàng thập niên cho ISS cùng loạt hỏa tiễn được thiết kế để chở các phi hành gia lên Mặt Trăng. Nhưng Boeing chưa từng chế tạo phi thuyền vũ trụ cho riêng mình, một câu chuyện phức tạp liên quan tới nhiều năm vấp phải trục trặc nhu liệu, kỹ thuật và thay đổi nguồn nhân lực quản lý trong chương trình Starliner.
Phi thuyền Crew Dragon của SpaceX trở thành một chiếc taxi đáng tin cậy chở con người lên quỹ đạo của NASA. Crew Dragon và Starliner là hai trong những phi thuyền đầu tiên trong thế hệ tàu vũ trụ tân tiến do tư nhân chế tạo được thiết kế để đưa các phi hành gia lên quỹ đạo thấp ở Trái Đất và sau đó là lên Mặt Trăng theo chương trình Artemis của NASA.
Starliner, tương tự Crew Dragon, có thể được sử dụng lại, sẽ cạnh tranh trực tiếp với phi thuyền của SpaceX, vốn là cỗ máy duy nhất của NASA có thể chở các thành viên phi hành đoàn ISS lên quỹ đạo từ Hoa Kỳ tính từ 2020.
Boeing dự tính chế tạo hai phi thuyền Starliner có thể thực hiện các sứ mệnh chở phi hành gia NASA và có thể phục vụ thêm các sứ mệnh du hành vũ trụ tư nhân, tùy thuộc vào nhu cầu thương mại, giám đốc Nappi cho biết. (TTHN)
(Nguoi-viet)
