Derek Trần hy vọng tạo lịch sử ở Little Saigon

Cho đến nay, chưa có một người Việt Nam nào thắng chức dân biểu liên bang ở California.

Tại Hoa Kỳ, duy nhất chỉ có hai người gốc Việt thắng cử chức vụ này, đó là Dân Biểu Joseph Cao, đại diện Địa Hạt 2 của Louisiana từ năm 2009 đến năm 2011, và Dân Biểu Stephanie Murphy (Đặng Thị Ngọc Dung), đại diện Địa Hạt 7 của Florida từ năm 2017 đến năm 2023.

Theo nhật báo USA TODAY hôm Thứ Bảy, 9 Tháng Sáu, Luật Sư Derek Trần vừa có một cuộc gặp gỡ với một số cựu quân nhân VNCH vùng Little Saigon trong Ngày Chiến Sĩ Trận Vong (Memorial Day), để vinh danh và tưởng niệm những người hy sinh trong cuộc chiến Việt Nam.

Little Saigon là nơi có cộng đồng người Việt lớn nhất hải ngoại, tuy vậy, chưa có người gốc Việt nào đại diện cho vùng này ở Hạ Viện Hoa Kỳ, từ trước tới nay.

“Đó là điều lạ đối với tôi,” Luật Sư Derek Trần nói với USA TODAY khi đang tham dự buổi lễ tại Tượng Đài Chiến Sĩ Việt-Mỹ ở Westminster, nơi có hai bức tượng một người lính VNCH và một người lính Mỹ đứng cạnh nhau, có hai lá cờ VNCH và cờ Mỹ.

“Nhưng tôi rất tự hào là họ rất chú ý cuộc tranh cử của tôi, cho nên, tôi rất vui,” cựu chiến binh Mỹ gốc Việt nói, và thêm rằng: “Họ rất trân trọng tôi và nói họ sẽ rất vui khi có một người có thể đại diện cho tiếng nói của họ tại Quốc Hội Mỹ.”

Luật Sư Derek Trần, 43 tuổi, từng hành nghề luật trong lãnh vực bồi thường bảo hiểm và kỳ thị chủng tộc và từng là quân nhân Lục Quân Hoa Kỳ, đang tranh cử một trong những chiếc ghế dân biểu liên bang mang tính quyết định đảng nào sẽ kiểm soát Hạ Viện Mỹ vào năm 2025, cũng như có những ảnh hưởng đối với người thắng cuộc đua vào Tòa Bạch Ốc, vẫn theo USA TODAY.

Địa Hạt 45 là một trong vài nơi Tổng Thống Joe Biden thắng năm 2020, nhưng lại do một dân biểu Cộng Hòa đại diện. Trong cuộc bầu cử cách đây gần bốn năm, ông Biden thắng đối thủ Donald Trump 6 điểm tại Địa Hạt 45.

USA TODAY cho rằng yếu tố quan trọng của ứng cử viên Derek Trần là nguồn gốc và sự liên hệ của ông với cử tri gốc Việt mà đảng Dân Chủ tin rằng chưa có ứng cử viên Dân Chủ nào có trước đây có được. Hơn nữa, người ta hy vọng là ông Derek có thể thuyết phục và thu hút lá phiếu của cử tri trong ngày có bầu cử tổng thống có tên ông Biden đứng đầu trong lá phiếu tại một trong những tiểu bang “xanh nhất” của nước Mỹ.

Liệu ứng cử viên gốc Việt này có thu hút được lá phiếu của những cử tri này hay không là cần thiết để chiếm chiếc ghế dân biểu liên bang do bà Michelle Steel, một người Mỹ gốc Triều Tiên 68 tuổi, đang nắm giữ. Bà Steel là người đã có tên tuổi trong chính trường địa phương và là một trong những ứng cử viên gây quỹ được nhiều nhất, nhưng có thể bị mất ghế.

Sau cuộc bầu cử sơ bộ vào ngày 5 Tháng Ba, bà Steel vẫn còn $3.2 triệu trong quỹ tranh cử, trong khi ông Derek chỉ còn gần $200,000.

Ngoài ra, bà từng thắng phiếu cử tri Cộng Hòa trong cộng đồng Việt Nam trước đây.

Trong cuộc bầu cử năm 2022, bà mở một cuộc vận động tiếp cận cử tri toàn địa hạt, thắng cử viên Jay Chen của đảng Dân Chủ bằng chiến thuật “chụp mũ” đầy tranh cãi. Chiến thuật của bà là thổi bùng nỗi sợ cộng sản của cử tri gốc Việt, vẫn theo USA TODAY.

Trong một tuyên bố gởi đến USA TODAY, ông Lance Trover, phát ngôn viên ban vận động của bà Michelle Steel, nói rằng không chỉ cử tri gốc Việt trong địa hạt mà “tất cả cử tri gốc thiểu số ở miền Nam California biết họ tin tưởng ai và đó là lý do họ tiếp tục bỏ phiếu bầu cho bà.”

Mặc dù không có lợi thế, ban vận động của Luật Sư Derek Trần vẫn tin tưởng vì, theo các cuộc thăm dò nội bộ, ứng cử viên gốc Việt này và vị nữ dân biểu đương nhiệm đang ngang ngửa, và ông Derek hiện chỉ thua bà 1 điểm.

Theo truyền thống, cử tri gốc Việt thường bỏ phiếu nghiêng về đảng Cộng Hòa.

“Có một bộ máy vận động sau lưng bà Steel,” ông Derek Trần nói, và nhắc đến ông Shawn Steel, chồng bà Michelle và là một nhân vật có ảnh hưởng trong đảng Cộng Hòa tiểu bang California. “Nhưng điều đó không làm tôi nản chí và mục tiêu của tôi là làm sao kiếm được nhiều phiếu hơn đối thủ. Tôi sẽ cố gắng gây quỹ nhiều hơn bà, nhưng hiện nay, rõ ràng là bà có nhiều tiền hơn tôi.”

Little Saigon cũng là nơi có nhiều doanh nghiệp của người Việt nhất tại hải ngoại kể từ khi người Việt Nam định cư tại đây sau khi cuộc chiến kết thúc vào năm 1975.

Luật Sư Derek Trần nhớ lại lần nói chuyện với chủ tiệm bánh mì “Carrot and Daikon Banh Mi,” một người theo đảng Cộng Hòa và hiện là quân nhân trừ bị của quân đội Mỹ.

Khi ông Derek xin treo bảng quảng cáo tranh cử, người chủ từ chối. Nhưng sau khi biết ông Derek là cựu quân nhân Mỹ, người chủ đổi ý.

“Vì biết tôi là cựu quân nhân nên ông ấy tôn trọng và đồng ý cho tôi cắm bảng tranh cử, theo quy định của luật. Thật là dễ thương,” ông Derek kể với USA TODAY.

Trong khi đó, phía đảng Dân Chủ rất kỳ vọng vào ứng cử viên như ông Derek, có nguồn gốc con của một người tị nạn Việt Nam, giống nhiều cử tri vùng Little Saigon.

Tuy nhiên, chuyện tranh cử của ông có thể bị trở ngại vì cử tri cao niên gốc Việt có tinh thần chống Cộng mãnh liệt.

Người Mỹ gốc Việt là nhóm cử tri gốc Á duy nhất có khuynh hướng theo đảng Cộng Hòa, vì được nhiều người cho rằng chống Cộng và chống Trung Quốc mạnh hơn.

Một nghiên cứu của Pew Research hồi năm ngoái cho thấy 51% cử tri gốc Việt xác định hoặc nghiêng về Cộng Hòa so với 42% theo đảng Dân Chủ. Điều này khác với các cử tri người Mỹ gốc Trung Hoa, Philippines, Ấn Độ, và Nam Hàn.

Luật Sư Derek Trần nói với USA TODAY rằng ông biết điều này, nhưng sau khi giải thích ông là ai ông có thể thuyết phục họ bỏ phiếu cho ông. Tuy nhiên, không phải ai ông cũng thuyết phục được, và ông đành phải chấp nhận.

“Chụp mũ cộng sản” 

Dân Biểu Michelle Steel từng sử dụng lá bài “chụp mũ cộng sản” đối với đối thủ Jay Chen và thắng cuộc bầu cử năm 2022. Mặc dù ông Chen là con một di dân Đài Loan, ban vận động của bà “cột” ông với đảng Cộng Sản Trung Quốc, gây sợ hãi trong cộng đồng Việt Nam, vẫn theo USA TODAY.

Các truyền đơn tranh cử của bà Steel “dán nhãn” ông Chen là “lựa chọn của Trung Quốc” và các truyền đơn tiếng Việt của bà “để” hình ông đứng trong một lớp học trên tay cầm một bản “Tuyên Ngôn Cộng Sản.” Mặc dù bị phía đảng Dân Chủ chỉ trích dữ dội vì “chiêu độc” này, bà Steel vẫn thắng ông Chen 5 điểm, tương đương khoảng 10,000 phiếu.

“Khi chuyển một thông điệp cụ thể như vậy vào một cộng đồng chống Cộng như cộng đồng Việt Nam, rõ ràng là ít nhiều nó có ảnh hưởng,” ông Chen nói với USA TODAY, và gọi đó là những cuộc tấn công mang tính “kỳ thị rõ rệt.”

Ông Chen nói tiếp: “Chiến thuật này sẽ không hiệu quả lần này vì ông Derek Trần là người Việt Nam. Có nhiều người trong cộng đồng sẽ nổi giận nếu ông Derek bị chụp mũ như vậy.”

Luật Sư Derek Trần đồng ý.

“Rất khó cho bà Steel dán nhãn tôi như vậy vì điều này không khác gì tấn công cả cộng đồng Việt Nam ở đây,” ông Derek Trần nói với USA TODAY. “Bà cần lá phiếu Little Saigon và bà không thể tái thắng cử nếu không có lá phiếu của người Việt.”

“Tôi thách bà dám chụp mũ tôi và gọi tôi là cộng sản bởi vì tôi biết cộng đồng tôi sẽ phản ứng ngay lập tức,” ông Derek nói thêm.

Nguồn gốc của ông Derek Trần rõ ràng tạo sức thu hút đối với một số cử tri gốc Việt, những người lâu nay vẫn muốn có một người có bề ngoài và tiếng nói giống như họ, theo USA TODAY.

Câu chuyện của ông Derek có sự liên hệ với nhiều cử tri Little Saigon và cũng tương tự như câu chuyện của nhiều người khác trong vùng được coi là thủ đô của người Việt tị nạn.

Cha mẹ ông là những người trong số 2 triệu người Việt Nam tị nạn, bằng đường biển hoặc bằng đường bộ, trốn thoát chế độ Cộng Sản sau năm 1975.

Ông kể rằng cha ông và người vợ trước vượt biên cùng các con, nhưng chiếc thuyền chở họ bị lật úp, chỉ còn mình cha ông sống sót. Sau đó, cha ông lập gia đình, rồi vượt biên, và ông ra đời sau khi họ đến Mỹ.

Tuy nhiên, ông nói rằng, đây là câu chuyện ông không cảm thấy “thoải mái” khi kể ra, và ông cũng không nói về nó khi vận động tranh cử.

Theo USA TODAY, Luật Sư Derek Trần có thu hút đủ phiếu để đánh bại Dân Biểu Michelle Steel hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác. Tuy nhiên, lần đầu tiên có một ứng cử viên gốc Việt tranh chức dân biểu liên bang đại diện vùng Little Saigon sau gần 50 năm đã là một thành quả của cộng đồng Việt Nam.

Trở lại với buổi lễ Ngày Chiến Sĩ Trận Vong năm nay, sau khi cùng những người tham dự cắm nhang và cờ VNCH tại mộ của 81 binh sĩ Nhảy Dù VNCH trong Westminster Memorial Park, ứng cử viên Derek Trần được một số phóng viên người Việt phỏng vấn, và ông trả lời cả bằng tiếng Anh lẫn tiếng Việt.

“Ông này đẹp trai!” một phóng viên địa phương nói, sau khi chụp chung một tấm hình với ông Derek để làm kỷ niệm, vì có thể vị luật sư gốc Việt này làm nên lịch sử vào ngày 5 Tháng Mười Một.

Địa Hạt 45 bao gồm một phần hoặc toàn bộ các thành phố Artesia, Brea, Buena Park, Cerritos, Cypress, Fountain Valley, Garden Grove, La Palma, Los Alamitos, Midway City, Placentia, và Westminster. (Đ.D.)