Người Việt tị nạn ở Mỹ gần 50 năm, năm nay ứng cử viên người Mỹ gốc Việt nhiều nhất ở những nơi có người Việt tị nạn. Ứng cử viên từ chức Thượng Nghị Sĩ của liên bang đến dân biểu liên bang, Thượng Nghị Sĩ tiểu bang, dân biểu tiểu bang, giám sát quận hạt, giám đốc vệ sinh của thành phố, v.v., có người thắng, có người thua.
Ông bà mình thường nói “Thắng không kiêu, bại không nản” hay “Thua keo này, bày keo khác”. Thua lần này, đừng nản chí, tiếp tục làm lại. Khi thua thì mình phải ngồi với những cố vấn của mình và bàn luận tìm ưu và khuyết điểm của mình và tự hỏi:
– Mình có đủ tiền để vận động tranh cử vừa rồi không?
– Mình làm việc có tích cực trong việc tranh cử này hay không? Mình để bao nhiêu thì giờ để vận động tranh cử?
– Có ai biết mình là ai không?
– Mình có sinh hoạt trong cộng đồng của mình, có làm việc từ thiện, có tham gia trong các sinh hoạt của cộng đồng như: tôn giáo, xã hội, giáo dục?
– Mình ăn ở có được đồng hương thương mến không? (Ăn ở được thương là quan trọng nhất trong cuộc đời này.)
Làm chánh trị khó lắm, làm dâu trăm họ, có thể người này thương mình, người khác ghét, nhưng làm sao để người thương mình nhiều hơn ghét thì tốt hơn.
Một bài học đáng ghi nhớ như sau: sau khi Tổng Thống Kennedy thắng cử, ký giả hỏi thân phụ của Tổng Thống:
– Vì sao con ông thắng cử một cách vẻ vang?
– Tiền.
Hai ký giả khác cũng hỏi câu hỏi như thế, thân phụ của Tổng Thống Kennedy đều trả lời giống nhau:
– Tiền.
Tiền là yếu tố rất quan trọng trong cuộc tranh cử vào bất cứ chức vụ nào, nhưng tiền không phải quyết định tất cả. Có ứng cử viên nhiều tiền gấp mấy lần đối thủ nhưng vẫn thua như thường. Chắc quý vị còn nhớ ứng cử viên Chris Phan vừa ở chiến trường vùng Vịnh về California, cấp bậc Trung Tá, là luật sư đi xe đạp gõ cửa từng nhà xin phiếu, gây quỹ hơn $6,000, sau khi trừ chi phí còn $5,000, vẫn thắng cử nghị viên thành phố Garden Grove. So với đối thủ thì Chris Phan thua xa, nhưng nhờ tấm lòng quyết tâm, cố gắng, ăn ở nhiều người thương. Bây giờ, Chris Phan là chánh án di trú liên bang trong hội quân nhân người Mỹ gốc Việt. Nhưng trường hợp đó hy hữu lắm, làm việc gì cũng phải có tiền. Ông bà mình thường nói “Đa kim ngân phá luật lệ”, phải có tiền, phải có tiền.
Rất tiếc trong cuộc tranh cử vừa rồi, có nhiều việc đáng tiếc xảy ra: vợ chồng, con cái cãi vã với nhau, người thì ủng hộ ứng cử viên Đảng Cộng Hòa, người thì ủng hộ ứng cử viên Đảng Dân Chủ; bà con, bạn bè cũng vì bất đồng chánh kiến rồi không ngồi lại cùng bàn ăn cơm với nhau. Anh chị em cũng bất đồng ý kiến, giận hờn nhau để làm gì?
Thật ra, Tổng Thống rất ảnh hưởng đến đời sống của dân. 2 vấn đề quan trọng nhất mà ai cũng thấy, cũng biết là kinh tế và an ninh. Nếu kinh tế thê thảm, lạm phát tăng vọt, tất cả người dân đều khốn khổ, trừ người giàu tiền rừng bạc biển, không ảnh hưởng đến họ nhiều. An ninh bất ổn thì người dân khốn khổ, người giàu thì không ảnh hưởng nhiều lắm, nhà của họ có người gác cổng, trên sân thượng có trực thăng, có người gác cổng 24/24 giờ. Ai chết đâu thì chết chứ người giàu đâu sợ chết, ra khỏi nhà thì có người canh chừng nghiêm ngặt với súng đạn.
Người tị nạn Việt Nam sang các nước Tự Do, ai cũng mong cho con cháu của mình thành công hơn ông bà, cha mẹ. Giới trẻ thành công rất nhanh ở khắp nơi trên thế giới. Nơi nào có người Việt tị nạn thì nơi đó có người làm thương mại và có người vào dòng chánh như: hành pháp, lập pháp và tư pháp.
Hy vọng con hơn cha nhà có phước. Hy vọng các thế hệ sau này thành công về mọi mặt. Nếu so với các sắc dân tị nạn khác thì người Việt Nam tiến rất nhanh. Có 7 sĩ quan cấp tướng người Mỹ gốc Việt, giáo sư đại học, khoa học gia, thượng nghị sĩ, dân biểu, giám sát viên, thị trưởng. Về thương mại có 10 tỷ phú người Mỹ gốc Việt.
Sự thành công của người Mỹ gốc Việt rất nhanh và người Việt cũng gởi tiền về Việt Nam giúp đỡ ông bà, cha mẹ, bà con của mình, nhất là các hội từ thiện giúp người cùi, người mù, trẻ em mồ côi.
Tôi rất phục những người làm việc hết lòng, hết dạ của mình mà không thành công, vẫn làm việc cho đến thành công trong bất cứ việc làm nào. Thất bại mà không nản là yếu tố của người thành công. Tôi cũng phục những người thành công mà không kiêu căng, tự mãn vì còn nhiều việc làm trước mắt lớn hơn, tốt đẹp hơn đang đợi họ. Người mà thắng không kiêu ngạo, bại không nản chí là người sẽ thành công vượt bậc.
Sau ngày bầu cử 5/11/2024, chúng tôi gặp ứng cử viên thất cử: hai vợ chồng nói chuyện một cách bình thản, không buồn rầu, không thất vọng, không bị xuống tinh thần. Người vợ với tiếng cười giòn tan, không phiền trách hay than vãn. Cô nói:
– Thua keo này, bày keo khác.
Nhìn hai vợ chồng cười nói vui vẻ, tôi biết họ sẽ thành công trong tương lai, trong những chức vụ khác có thể lớn hơn.
Sống là phải như thế, sống vui vẻ dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, nếu thất bại mà rầu rỉ, sẽ hại cho sức khỏe, làm cho con cháu của mình không vui, ảnh hưởng người xung quanh nhất là người gần nhất với mình là cha mẹ, con cái, bằng hữu. Khi càng già, tôi càng thích người vui vẻ hơn người buồn phiền, rên rỉ, chưa chết mà rên như người sắp chết.
Đời sống ở Mỹ: công việc tràn ngập lo âu, hàng tháng phải trả nợ, nợ nhà băng, nợ xe, bảo hiểm, nếu là chủ nhà thì phải trả thuế đất, điện, nước, rác, v.v. Không ai có thể nói rằng mình không chi tiêu ngoài thực phẩm, thuốc men, … Còn thở là còn trả nợ, chưa nói đến nợ ân tình. Người nào không nợ là sống lâu trăm tuổi. Nợ hay không nợ, sống vui, khỏe, hạnh phúc là đủ rồi. Sống mà thành công cũng không kiêu, thất bại không nản là đủ rồi.
Xin chúc tất cả đồng hương sống vui, sống hạnh phúc, may mắn hằng ngày trong việc làm của mình. Ngày mai nhắm mắt, hôm nay vẫn có nụ cười nở trên môi. Hãy ca hát như chim líu lo trên rừng cây, hãy cười như tiếng cười của con suối. Sống vui vẻ như người Nhật sống dưới chân núi, người trẻ nhất là 125 tuổi, người già 128 tuổi. Buổi sáng leo lên núi hái trái cây, săn bắn, lội suối, hát ca, sống tươi cười, ca hát suốt ngày.
Chúc những ứng cử viên không thắng cử cứ vui vẻ chuẩn bị cho mùa bầu cử sắp tới.
Thắng không kiêu, bại không nản.
Orange County, 11/ 2024
KIỀU MỸ DUYÊN
(kieumyduyen1@yahoo.com)
