MACHA, Zambia (NV) – Bất kỳ ai trải qua một buổi tối mùa Hè để đập muỗi, hoặc cả ngày Hè để gãi vết muỗi chích, đều đồng ý rằng: Muỗi rất phiền toái. Nhưng mùi cơ thể là một nguyên nhân quan trọng khiến chúng ta thu hút muỗi, CNN tường thuật hôm Thứ Bảy, 19 Tháng Tám.
Trong một nghiên cứu khoa học công bố hồi Tháng Năm, các khoa học gia đã giúp xác định chính xác các loại hóa chất khác nhau trong mùi cơ thể thu hút các loài côn trùng bằng cách dựng một đấu trường thử nghiệm có kích thước bằng sân khúc côn cầu trên băng, rồi bơm vào đó mùi hương lấy từ nhiều người.
Muỗi là côn trùng thuộc họ ruồi, phần lớn thời gian, chúng tìm thức ăn trên mật hoa. Tuy nhiên, khi những con cái chuẩn bị đẻ trứng, chúng cần một bữa ăn có thành phần protein: máu.
Trong trường hợp khả dĩ, chỉ có một vết ngứa sưng đỏ khi người ta bị muỗi chích. Nhưng vết muỗi chích đôi khi cũng chết chóc, do ký sinh trùng và virus mà chúng truyền nhiễm. Một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất là sốt rét.
Sốt rét đã bị tuyệt diệt tại Hoa Kỳ trong thế kỷ qua nhờ màn lưới che cửa, máy điều hòa không khí và tiến bộ về hệ thống thoát nước, nơi ấu trùng sinh sôi dưới nước của loài muỗi có thể phát triển, nhưng đây vẫn là căn bệnh để lại mầm họa cho nhiều người trên thế giới.
Tiến Sĩ Conor McMeniman, tác giả chính của nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Current Biology, cho biết: “Sốt rét vẫn là nguyên nhân gây ra hơn 600,000 ca tử vong mỗi năm, hầu hết bệnh nhân là trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, và cả phụ nữ mang thai.”
Ông McMeniman, cùng với các nhà nghiên cứu hậu tiến sĩ ngành y tế công cộng đại học Johns Hopkins và các tác giả Tiến Sĩ Diego Giraldo và Tiến Sĩ Stephanie Rankin-Turner, tập trung vào Anopheles gambiae, một loài muỗi được phát giác tại vùng Hạ Sahara ở Phi Châu. Họ cộng tác với tổ chức Macha Research Trust của Zambia, đứng đầu là giám đốc khoa học, Tiến Sĩ Edgar Simulundu.
Ông McMeniman nói: “Chúng tôi thực sự có động lực để cố gắng và phát triển một hệ thống mà chúng tôi có thể nghiên cứu hành vi loài muỗi Phi Châu gây sốt rét trong môi trường thiên nhiên, phản ảnh nguồn gốc của chúng tại châu lục này.”
Các nhà nghiên cứu cũng muốn so sánh sự ưa thích về mùi hương của muỗi trên những người khác nhau, nhằm quan sát khả năng theo dõi mùi hương của côn trùng trong khoảng cách 66 foot (20 mét), và cũng nhằm nghiên cứu thời gian hoạt động mạnh nhất của chúng, từ 10 giờ tối tới 2 giờ sáng.
Để giải đáp tất cả những thắc mắc trên, các nhà nghiên cứu đã tạo ra một cơ sở được sàng lọc có kích thước bằng một sân trượt băng. Sáu chiếc lều có màn che sẽ nằm rải rác trên vành đai cơ sở, nơi những người tham gia nghiên cứu sẽ ngủ. Không khí từ lều của họ, mang theo hơi thở đặc trưng của từng người kèm mùi cơ thể, sẽ được bơm qua các ống dài dẫn tới khu cơ sở chính lên các miếng thấm hút, được làm ấm và nhử bằng carbon dioxide nhằm giả dạng một người đang ngủ.
Các nhà nghiên cứu phát giác điều mà những người từng đi dã ngoại sẽ chứng thực: Sẽ có một số người thu hút nhiều muỗi hơn những người khác. Hơn nữa, các phân tích hóa học về không khí trong các lều trại đã tiết lộ các chất gây mùi đằng sau sự thu hút muỗi, hoặc việc thiếu các chất này.
Muỗi bị thu hút nhiều nhất bởi carboxylic acid trong không khí, bao gồm butyric acid, một hợp chất có trong phô mai “nặng mùi” như Limburger. Các loại carboxylic acid này được vi khuẩn trên da người tạo ra và thường là chúng ta không dễ nhận thấy.
Ông Simulundu, đồng tác giả của nghiên cứu cho biết: “Khám phá này mở ra các phương pháp phát triển mồi nhử hoặc thuốc diệt côn trùng được dùng làm bẫy nhằm phá vỡ hành vi tìm kiếm vật chủ của muỗi, từ đó kiểm soát sự truyền bệnh sốt rét tại những nơi có căn bệnh địa phương này.” (TTHN)
(Nguoi-viet)
