Phép màu trong vụ rớt phi cơ khiến hơn 260 người thiệt mạng ở Ấn Độ?

Chuyến bay mang số hiệu AI171 của hãng hàng không quốc gia Ấn Độ Air India cất cánh từ phi trường Ahmedabad ở tiểu bang Gujarat, miền tây Ấn Độ.

30 giây kinh hoàng

Cảnh sát Ấn Độ cho biết tai nạn khiến ít nhất 265 người thiệt mạng, trong đó Air India xác nhận 241 người trên phi cơ tử vong, chỉ một người sống sót. Hành khách này là Vishwash Kumar Ramesh, 40 tuổi, quốc tịch Anh, đang điều trị ở bệnh viện thành phố Ahmedabad.

Video trích xuất từ camera giám sát ở phi trường cho thấy chiếc Boeing 787-8 chạy đà tăng tốc trên đường băng rồi cất cánh. Phi cơ bay lên trong vòng 10 giây, nhưng sau đó không thể tăng thêm độ cao, chuyển sang bay ngang và dần mất độ cao, lao xuống ký túc xá trường Cao Đẳng Y khoa B.J. ở ngoài rìa phi trường, rồi phát nổ dữ dội.

Toàn bộ thời gian từ khi máy bay rời đường băng đến lúc bốc cháy là hơn 30 giây, tổ lái không thu càng phi cơ trong suốt quá trình này. Tai nạn khiến 241 người trên phi cơ, cùng hơn 20 người dưới mặt đất thiệt mạng.

Theo Giáo Sư John McDermid, Đại học York, Anh Quốc, cất cánh và hạ cánh là hai giai đoạn nguy hiểm nhất của một chuyến bay. Tai nạn của Air India gây bất ngờ, khi máy bay thậm chí còn chưa lên tới độ cao 656 feet (khoảng 200 m).

Cũng theo Giáo Sư McDermid, phi công chỉ có thể hủy bỏ cất cánh trong giai đoạn chạy đà. Sau khi phi cơ rời đường băng, phi công chỉ có thể tăng tốc để đạt độ cao cần thiết, không thể quay đầu để hạ cánh lại ở độ cao dưới 200m.

Tai nạn của Air India cho thấy phi công dường như phát hiện trục trặc ngay trước hoặc sau khi rời đường băng và nghiêm trọng đến mức không thể ứng phó. BBC dẫn lời một phi công nhiều kinh nghiệm nói hai động cơ có thể hỏng cùng lúc do nhiên liệu có tạp chất hoặc tắc ống dẫn. Các động cơ phụ thuộc vào hệ thống định lượng nhiên liệu chính xác. Hệ thống gặp vấn đề dẫn đến thiếu nhiên liệu và động cơ ngừng hoạt động.

Tuy nhiên, cựu phi công Marco Chan nhận định chưa có hình ảnh nào trong những video về chuyến bay xấu số của Air India củng cố cho giả thiết này. Chúng chỉ cho thấy chiếc Boeing 787-8 không thể tăng độ cao, tròng trành rồi rơi xuống.

Phép màu?

Về hành khách may mắn còn sống sót sau tai nạn thương tâm, có thể Vishwash Kumar Ramesh ngồi gần cửa, nên kịp thoát hiểm.

Ramesh không biết mình sống sót bằng cách nào. “Một tiếng động lớn vang lên sau khi máy bay cất cánh được 30 giây, rồi phi cơ lao xuống đất. Mọi thứ diễn ra rất nhanh. Khi tỉnh lại, tôi thấy xung quanh mình toàn là thi thể và rất sợ hãi. Tôi đứng dậy và chạy,” Ramesh kể lại trên giường bệnh.

Vidhi Chaudhary, sĩ quan cảnh sát Ahmedabad, nói với Reuters rằng Ramesh “ngồi gần cửa thoát hiểm và đã nhảy ra ngoài.” “Trong tai nạn này, tôi nghĩ việc có người sống sót thật sự là một phép màu, vì xét về mặt kỹ thuật, không ai có thể sống sót được trong vụ tai nạn kinh hoàng này,” Giáo Sư Edwin Galea, giám đốc Nhóm Kỹ thuật An toàn Cháy nổ (FSEG) tại Đại học Greenwich, trả lời Telegraph.

Phi cơ gặp nạn là chiếc Boeing 787-8 Dreamliner, có 8 cửa thoát hiểm, mỗi vị trí có ít nhất một thành viên tổ bay. Hình ảnh vé máy bay của Ramesh cho thấy anh ngồi ở ghế 11A, dãy đầu tiên của khoang phổ thông, phía trước cánh và ngay cạnh cửa thoát hiểm ở sườn trái máy bay. Vị trí này cho phép Ramesh có chỗ để chân rộng hơn, thoải mái hơn trong hành trình hơn 9 giờ đến Anh.

Đây có thể là yếu tố then chốt đã giúp cứu mạng nam hành khách, bởi một nghiên cứu năm 2006 của Giáo Sư Galea cho rằng những hành khách ngồi trong phạm vi 5 hàng ghế kể từ cửa thoát hiểm có khả năng sống sót cao hơn.

“Vị trí 11A nằm ngay cửa thoát hiểm số 2 trên chiếc Boeing 787-8,” ông Galea đánh giá. “Cửa bung ra là hánh khách có thể thoát hiểm.” Đối diện 11A là ghế phụ dành cho tiếp viên chuyến bay. Các tiếp viên thường được đào tạo để sơ tán toàn bộ máy bay trong vòng 90 giây trong tình huống khẩn cấp.

“Có thể tiếp viên đã mở cửa thoát hiểm hoặc nam hành khách tự làm việc này,” Galea nói. “Hoặc thân máy bay bị vỡ lớn đến mức anh ấy chỉ cần thoát ra qua khoảng hở.”

Một bác sĩ tại bệnh viện cho biết Vishwash kể rằng máy bay bắt đầu hạ độ cao sau khi cất cánh, rồi bất ngờ vỡ làm đôi, hất văng anh ra ngoài trước khi một tiếng nổ lớn vang lên. Giới chức Ấn Độ chưa xác nhận thông tin này.

Theo Giáo Sư Galea, những vị trí xa hơn cửa thoát hiểm 5 hàng ghế đều có nguy cơ tử vong cao hơn, ngay cả khi họ sống sót sau cú va chạm ban đầu, nhưng ông lưu ý không có vị trí nào an toàn tối đa, vì mỗi vụ tai nạn đều có đặc điểm rất khác nhau, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cách phi cơ tiếp đất và có xảy ra cháy hay không.

Theo giới chuyên gia, ngay cả khi có những yếu tố thuận lợi về vị trí này, việc một hành khách sống sót còn phụ thuộc vào cả yếu tố may mắn, khi những người ngồi ngay gần Ramesh như 11B, 11C và 12A đều thiệt mạng.

David Soucie, cựu thanh tra an toàn của Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ (FAA), cũng ngạc nhiên khi một hành khách ngồi ở vị trí trên có thể sống sót trong vụ tai nạn máy bay như vậy.

Ai dám bay Boeing 787-8 nữa?

Boeing 787-8 là dòng máy bay hiện đại, hầu hết quy trình đều tự động hóa và phi công chỉ can thiệp trong những trường hợp quan trọng. Điều này đồng nghĩa sai sót do con người cũng có thể góp phần dẫn tới thảm họa.

Tháng Giêng 2021, một chiếc Boeing 787-8 phải hủy bỏ cất cánh ở Mexico sau khi chim lao vào một trong hai động cơ máy bay trong lúc chuẩn bị rời đường lăn ra đường băng. Tháng Ba 2024, phi cơ Boeing 787-8 của hãng hàng không Saudi Airlines bị hư hại đáng kể phần cánh trái do đâm phải chim trong hành trình từ Arab Saudi đến Anh.

Một phi cơ Boeing 787-8 của American Airlines từng gặp sự cố cánh tà hồi Tháng Giêng, khiến phi công phải quay trở lại phi trường Amsterdam, Hà Lan ngay sau khi khởi hành đến Mỹ. Phi công đã xả nhiên liệu xuống Biển Bắc rồi mới hạ cánh với tốc độ cao hơn bình thường vì lỗi cánh tà.

Cơ quan Hàng không Dân dụng Ấn Độ cho biết máy bay gặp nạn được điều khiển bởi cơ trưởng Sumeet Sabharwal, người đã tích lũy 8,200 giờ bay, cùng cơ phó Clive Kundar với 1,100 giờ bay.

Radar cho thấy các phi công đã không chạy hết đường băng trước khi cất cánh, thay vào đó họ vào đường băng từ một điểm giao cắt. Ước tính phi cơ Air India chỉ chạy trên đường băng chưa đầy 2,000 m. Việc không sử dụng hết đường băng thường được áp dụng để tránh tắc nghẽn, nếu đánh giá đủ an toàn.

Bộ trưởng Hàng Không Dân Dụng Ấn Độ Ram Mohan Naidu cho biết Cục Điều Tra Tai Nạn Hàng Không đã mở cuộc điều tra. Mỹ, Anh thông báo cử điều tra viên đến hỗ trợ nước này. Boeing đã liên hệ với Air India và “sẵn sàng hỗ trợ” giới chức.

Giới chức Ấn Độ đã tìm thấy một trong hai hộp đen của máy bay, nhưng không nêu cụ thể là thiết bị ghi âm buồng lái hay thiết bị ghi dữ liệu hành trình bay. Nhà sản xuất động cơ máy bay GE Aerospace thông báo cử nhóm chuyên gia đến Ấn Độ để phân tích dữ liệu từ hộp đen.

Theo quy định của Tổ Chức Hàng Không Dân Dụng Quốc Tế (ICAO), chính phủ Ấn Độ sẽ dẫn đầu cuộc điều tra nguyên nhân tai nạn. ICAO cũng yêu cầu các nhà điều tra phải đưa ra báo cáo sơ bộ trong vòng 30 ngày kể từ thời điểm xảy ra tai nạn, đồng thời khuyến khích công bố báo cáo hoàn chỉnh trong vòng 12 tháng.

(Theo BBC, Telegraph, Reuters)