Quân đội Mỹ đang đàm phán để xây dựng một cảng dân sự ở các hòn đảo cực bắc xa xôi của Philippines, tỉnh trưởng địa phương và hai quan chức khác nói với Reuters, động thái này sẽ củng cố khả năng tiếp cận của Mỹ với các hòn đảo có vị trí chiến lược đối diện Đài Loan.
Sự tham gia của quân đội Hoa Kỳ vào cảng được đề xuất ở quần đảo Batanes, cách Đài Loan chưa đầy 200 km có thể gây căng thẳng vào thời điểm Mỹ va chạm ngày càng nhiều với Trung Quốc và Washington nỗ lực tăng cường sự hợp tác lâu đời theo hiệp ước quốc phòng với Philippines.
Kênh Ba Sĩ giữa các đảo này và Đài Loan được coi là nút cổ chai đối với tàu bè di chuyển giữa Tây Thái Bình Dương và Biển Đông và là tuyến đường biển quan trọng trong trường hợp Trung Quốc xâm lược Đài Loan. Quân đội Trung Quốc thường xuyên đưa tàu và máy bay đi qua kênh này, Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết.
Marilou Cayco, tỉnh trưởng quần đảo Batanes, nói với Reuters qua tin nhắn rằng bà đã tìm kiếm ngân sách từ Mỹ để xây dựng một ‘cảng thay thế’ ở đó, nhằm hỗ trợ bốc dỡ hàng hóa chuyển đến từ thủ đô Manila, trong thời gian biển động trong mùa mưa.
Bà cho biết kế hoạch là xây một cảng trên đảo Basco, nơi chính quyền địa phương cho biết sóng cao thường khiến tàu bè không vào cảng hiện tại được và quyết định có thể được đưa ra vào tháng 10.
Philippines trong năm qua đã tăng gần gấp đôi số lượng căn cứ quân sự mà các lực lượng Mỹ có thể tiếp cận, trên danh nghĩa là để hỗ trợ nhân đạo, và cũng có hàng ngàn binh lính Mỹ ở nước này tại bất kỳ thời điểm nào, họ luân phiên trú đóng cho các cuộc tập trận chung. Trung Quốc nói rằng những động thái này của Mỹ đang ‘châm ngòi’ căng thẳng trong khu vực.
Hai quan chức Philippines khác yêu cầu giấu tên vì họ không được phép nói chuyện với truyền thông, cho biết quân đội Mỹ gần đây đã đến thăm Batanes để thảo luận việc xây cảng.
Một quan chức quân sự cấp cao cho biết các lực lượng vũ trang Philippines quan tâm đến radar và cải thiện khả năng giám sát trong khu vực.
Ông Cayco xác nhận có chuyến thăm này và nói rằng họ đến ‘để đánh giá’ đề án xây cảng thay thế.
Kanishka Gangopadhyay, phát ngôn nhân của Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Manila, cho biết Đại sứ quán và các chuyên gia của Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Quân đội Mỹ (USARPAC) đã tiếp xúc với tỉnh trưởng và chính quyền địa phương, ‘theo yêu cầu của họ, để thảo luận về cách USARPAC có thể hỗ trợ các dự án kỹ thuật, y tế và phát triển nông nghiệp trong tỉnh’.
Ông không nhắc cụ thể đến cảng này.
Tổng thống Philippines tiền nhiệm, ông Rodrigo Duterte, đã đe dọa bãi bỏ liên minh Mỹ-Philippines và xích lại gần hơn với Bắc Kinh nhưng quan hệ giữa Trung Quốc và Philippines đã trở nên căng thẳng dưới thời Tổng thống đương nhiệm, ông Ferdinand Marcos Jr.
Tổng thống Marcos muốn có quan hệ chặt chẽ hơn với Washington. Ông đã cho phép Washington tiếp cận thêm 4 căn cứ quân sự, bao gồm một số căn cứ gần Đài Loan, mặc dù không ở quần đảo Batanes, và tuyên bố các cuộc tuần tra chung ở Biển Đông.
Ông Marcos cho biết các căn cứ theo Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng Tăng cường (EDCA) có thể hữu ích nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan.
(VOA)
