Khoảng 600 người còn sống hiện nay không thể có con vì bị chính quyền California ép triệt sản mà họ không muốn hoặc không biết, và nay, tiểu bang đang cố gắng tìm họ để bồi thường ít nhất $15,000 một người, theo AP hôm Thứ Tư, 4 Tháng Giêng.
Nhưng sau một năm tìm kiếm, California chỉ mới chấp thuận bồi thường cho 51 người trong số 310 người nộp đơn. Tiểu bang chỉ còn một năm nữa để tìm trước khi chương trình bồi thường $4.5 triệu này kết thúc, mà hiện vẫn còn nhiều khó khăn.
Tính tới nay, giới chức tiểu bang bác bỏ 103 đơn, đóng ba đơn chưa hoàn tất và đang xem xét 153 đơn, nhưng họ cho hay rất khó xác minh những đơn này vì nhiều hồ sơ bị thất lạc hoặc bị hủy.
Có hai nhóm người hội đủ tiêu chuẩn bồi thường: Người bị chính quyền triệt sản trong phong trào gọi là ưu sinh (eugenics) mà cao điểm là những năm 1930, và người bị ép triệt sản trong lúc ngồi tù tiểu bang cách đây khoảng 10 năm.
“Chúng tôi cố gắng hết sức tìm tất cả thông tin và đôi lúc, chúng tôi phải hy vọng có lẽ ai đó có thể tự tìm thấy thông tin nhiều chi tiết hơn,” bà Lynda Gledhill, giám đốc điều hành Hội Đồng Bồi Thường Nạn Nhân California, nơi giám sát chương trình này, cho hay. “Đôi lúc, chúng tôi không thể xác minh chuyện xảy ra.”
Năm 2021, California là tiểu bang thứ ba ở Mỹ, sau North Carolina và Virginia, chuẩn thuận chương trình bồi thường nạn nhân bị ép triệt sản. Nhưng California là tiểu bang đầu tiên cũng chấp thuận bồi thường cho nạn nhân mới đây hơn trong hệ thống nhà tù tiểu bang.
Mục đích phong trào ưu sinh là ngăn không cho một số người bệnh tâm thần hoặc khuyết tật cơ thể có con. Thời đó, chương trình ép triệt sản của California là lớn nhất nước Mỹ. Tiểu bang này triệt sản khoảng 20,000 người từ năm 1909. Chương trình này trở nên nổi tiếng tới mức được Đức Quốc Xã bắt chước sau đó. Mãi tới năm 1979, California mới hủy bỏ luật ưu sinh.
Trong số những người được tiểu bang chấp thuận bồi thường tới nay, chỉ có ba người bị triệt sản vào thời kỳ ưu sinh. Vì những nạn nhân còn sống sót từ thời kỳ đó hiện đã ở độ tuổi 80, 90 và cao hơn, giới chức California gửi thông báo tới 1,000 nhà dưỡng lão và 500 thư viện khắp tiểu bang với hy vọng tìm được thêm nạn nhân.
Hồi Tháng Mười, California cũng ký hợp đồng với công ty tiếp thị JP Marketing ở Fresno mở chiến dịch thông báo trên mạng xã hội tới hết năm nay. Đợt thông báo lớn nhất sẽ bắt đầu tháng này, khi đó, tiểu bang sẽ trả tiền cho đài truyền hình và phát thanh ở Los Angeles, San Francisco và Sacramento đăng thông báo tới Tháng Mười tới.
Tiểu bang hy vọng bạn bè hoặc người thân của nạn nhân sẽ biết được những thông báo đó và giúp nạn nhân nộp đơn cho chương trình. Chỉ có nạn nhân mới hội đủ tiêu chuẩn bồi thường. Tuy nhiên, nếu qua đời sau khi được chấp thuận nhưng chưa lãnh tiền bồi thường, nạn nhân có quyền chỉ định người thụ hưởng – chẳng hạn người thân trong gia đình – nhận tiền.
“Chúng tôi rất coi trọng sứ mệnh tìm kiếm những cư dân này,” bà Gledhill cho hay. “Không có việc gì mà chúng ta làm được có thể bù đắp nổi chuyện xảy ra với họ.”
Nhóm thứ nhì hội đủ tiêu chuẩn bồi thường là người bị triệt sản trong tù tiểu bang California. Theo kết quả kiểm toán tiểu bang, có 144 phụ nữ bị triệt sản từ năm 2005 tới 2013 mà không có hoặc rất ít bằng chứng rằng họ được tư vấn hoặc được chọn điều trị cách khác. Để chấm dứt tình trạng đó, năm 2014, Quốc Hội California ra luật cấm triệt sản trong tù vì mục đích kiểm soát sinh đẻ, nhưng vẫn cho phép triệt sản vì lý do y tế cần thiết.
Một năm qua, tìm hồ sơ xác nhận nhóm thứ nhì dễ hơn nhiều so với nhóm đầu tiên, vì họ bị triệt sản mới đây. Giới chức tiểu bang gửi thư cho những tù nhân bị triệt sản hối thúc họ nộp đơn, đồng thời gửi tờ rơi tới nhà tù tiểu bang để thông báo chương trình bồi thường.
Tuy nhiên, “không hoàn toàn dễ dàng,” theo bà Gledhill. “Nhóm người này có lẽ không tin tưởng chính quyền lắm, nhất là qua chuyện xảy ra với họ.” (Th.Long) [qd]
(Nguoi-viet)
