Người dân Nam California đang phải đối mặt với mối lo ngại mới về sức khỏe cộng đồng: một bộ phận đáng kể cá nước ngọt phổ biến bị nhiễm giun ký sinh xâm lấn có khả năng lây nhiễm cho con người.
Một nghiên cứu do các nhà nghiên cứu từ Viện Hải Dương Học Scripps thuộc đại học University of California, San Diego thực hiện tiết lộ hơn 90% số lượng cá được kiểm tra từ các điểm câu địa phương có chứa hai loài giun dẹp ký sinh – sán lá gan.
Hai loài được xác định, Haplorchis pumilio và Centrocestus formosanus, có nguồn gốc từ Đông Nam Á và xâm nhập vào Hoa Kỳ hơn một thập kỷ trước. Hai loài “đi nhờ” bên trong một loài thủy sinh xâm lấn, ốc sên kèn Malaysia (Melanoides tuberculata), hiện đang phổ biến ở 17 tiểu bang, trong đó có California và Puerto Rico.
Vòng đời của những con giun này liên quan đến ba vật chủ:
Ốc sên kèn Malaysia: Vật chủ ban đầu nơi ký sinh trùng phát triển.
Cá nước ngọt: Vật chủ thứ hai, bị nhiễm sau khi ăn ốc sên.
Động vật có xương sống máu nóng (ví dụ: chim, người): Vật chủ cuối cùng, bị nhiễm do ăn cá sống hoặc chưa nấu chín.
Nghiên cứu phát hiện thấy H. pumilio trong 93% tổng số cá được lấy mẫu, với một số cá thể chứa hàng nghìn con giun này. C. formosanus có trong 91% cá từ hai địa điểm được lấy mẫu.
Rủi ro sức khỏe đối với con người
Mặc dù trước đây người Mỹ không liên hệ ký sinh trùng với việc ăn cá nước ngọt, nhưng những loài xâm lấn mới này lại gây ra mối đe dọa nghiêm trọng. Nếu ai đó ăn phải, những con giun ký sinh này sẽ gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe khác nhau.
Các triệu chứng phổ biến: Lờ đờ, sụt cân, các vấn đề về đường tiêu hóa. Trong những trường hợp nghiêm trọng, nhiễm trùng còn liên quan đến các tình trạng đe dọa tính mạng như đau tim và đột quỵ.
Ryan Hechinger, một nhà sinh thái học và đồng tác giả của nghiên cứu, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức của công chúng. Những ký sinh trùng này đang ở Hoa Kỳ và lây nhiễm cho cá mà mọi người đang ăn, ông tuyên bố, đồng thời nêu lên sự cấp bách về việc thông báo cho các viên chức y tế công cộng, bác sĩ và công chúng nói chung.
Mặc dù tỷ lệ nhiễm trùng cao, Hechinger khuyên công chúng đừng hoảng sợ. Nguy cơ nhiễm trùng có thể được vô hiệu hóa hiệu quả bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa đơn giản:
Nấu chín cá kỹ: Nhiệt độ cao sẽ giết chết giun ký sinh.
Làm đông cá: Nếu có ý định ăn cá sống, hãy đông cá ít nhất một tuần trước khi dùng.
Tuy nhiên, có một khám phá đáng lo ngại được thực hiện trong quá trình nghiên cứu: sự phổ biến của các video trên mạng xã hội cho thấy người Mỹ ăn cá nước ngọt sống mà không có các biện pháp phòng ngừa cần thiết này.
Emma Palmer, một nhà khoa học biển và đồng tác giả, lưu ý gần năm triệu lượt xem cho thấy có sự quan tâm rộng rãi và là một thói quen phổ biến của mọi người khi ăn cá nước ngọt sống, chứng tỏ khả năng lây nhiễm rộng rãi.
Hiện tại, không có trường hợp nào được báo cáo về những loại ký sinh trùng cụ thể này lây nhiễm cho người Mỹ, nhưng các nhà nghiên cứu tin điều này có lẽ do thiếu nhận thức và hệ thống báo cáo chính thức. Theo Hechinger chỉ ra, không ai chịu tìm hiểu về các trường hợp và bác sĩ không bắt buộc phải báo cáo.
Để theo dõi và giải quyết mối đe dọa sức khỏe cộng đồng mới nổi này, các nhà nghiên cứu khuyến nghị các bệnh nhiễm giun từ cá nên được thêm vào danh sách các bệnh mà bác sĩ có nghĩa vụ phải thông báo với các quan chức y tế công cộng. Điều này giúp việc giám sát tốt hơn, hiểu được tác động đến sức khỏe con người và triển khai các chiến lược phòng ngừa hiệu quả.
(SGN)
