SINGAPORE (NV) – Các khoa học gia của trường y khoa Duke-NUS Medical School cùng các đồng sự đã phát giác một số chủng virus cúm heo chưa từng được nhận diện trước đây, lây lan không hề hay biết trong quần thể heo Campuchia 15 năm qua, có thể gây ra nguy cơ đại dịch. Các chủng loại virus này bao gồm các loại virus truyền từ người sang heo, cũng như một vài chủng loại có gene bắt nguồn từ Bắc Mỹ.
Bài nghiên cứu đăng trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences, đưa ra trường hợp cần giám sát một cách có hệ thống nhằm phát giác và phát đi cảnh cáo sớm về các chủng loại virus mới, ngăn chặn đại dịch trong tương lai.
Nghiên cứu kể trên do các khoa học gia Yvonne Su, Gavin Smith và Michael Zeller thuộc Chương Trình Bệnh Truyền Nhiễm Mới Nổi (EID) dẫn đầu, đã nhận dạng được các nhóm virus cúm A đa dạng về di truyền, cùng nhau tạo nên vòng lặp sinh sôi trên loài heo.
Heo là vật trung gian trọng yếu trong sự xuất hiện và khả năng lây lan của virus giữa động vật và con người, vì heo cung cấp môi trường phù hợp nhằm gây xáo trộn các đoạn gene giữa các vật chủ là gia cầm, heo và con người, cuối cùng sẽ sinh sôi các chủng loại virus mới. Sản lượng thịt heo tăng đáng kể trong 50 năm qua, con đường thương mại và vận chuyển quốc tế đã làm tăng rủi ro lây lan.
Trong công trình nghiên cứu, Giáo Sư Su và các đồng sự của bà đến từ Duke-NUS đã bắt tay với các đồng nghiệp thuộc nhiều tổ chức khác nhau, trong đó có Viện Nghiên Cứu Sản Xuất và Sức Khỏe Động Vật Quốc Gia, Phnom Penh, và Trường Y Tế Nhiệt Đới và Dịch Tễ London.
Từ Tháng Ba năm 2020 tới Tháng Bảy năm 2022, họ đã theo dõi dịch cúm heo tại 18 lò giết mổ ở Campuchia. Họ đã thu thập được 4,089 mẫu bệnh lấy từ mũi heo ở các quận khác nhau tại bốn tỉnh. Trong số đó, có 72 con heo – nói cách khác là 2% tổng số heo – đã cho ra kết quả dương tính với virus cúm A.
Các khoa học gia xác định được chín nhóm virus cúm heo khác nhau, có ít nhất bảy nhóm trong số đó chưa được phát giác trong khoảng từ hai tới 15 năm.
Trong số này có nhiều chủng viurs H3 truyền từ người qua heo, tạo thành vòng lặp lại mà không bị phát giác trong khoảng 10 năm; cũng như phân chủng H1N1, chiếm ưu thế ban đầu và dường như bắt nguồn từ con người trong đại dịch bùng phát năm 2009. Hai loại virus cúm mùa được tìm thấy trong heo có tại các tỉnh Kandal, Phnom Penh, và Takeo, có khả năng bắt nguồn từ Thái Lan.
Nhóm nghiên cứu cũng đã cô lập được một biến chủng H1N2 mới có trong giống heo Âu Châu (bắt nguồn từ chim), có gene ở Bắc Mỹ và Campuchia. Mặc dù họ là những người đầu tiên tìm ra biến thể này, nhưng thông qua giải mã gene, cho thấy chủng này đã có trong heo ở khu vực từ năm 2014, cảnh tỉnh các nhà chức trách phải giám sát chặt chẽ hơn.
Bằng chứng di truyền ở vùng Nam Trung Bộ Trung Quốc là nguồn lây nhiễm virus cúm heo tương tự Âu Châu trong khu vực từ năm 2010, sau đó chủng virus này lây lan khắp Trung Quốc và các quốc gia Đông Nam Á như Campuchia. (TTHN)
(Nguoi-viet)
